Улаанбаатар хотын хүйтний улирлын агаарын чанарын төлөв байдал (2017 оны 10-12, 2018 оны 1-4-р дүгээр сар)

Улаанбаатар хотын агаарын чанарыг гэр хороолол, автозам, орон сууцны хороолол, үйлдвэрийн дүүрэг орчмын 15 цэгт агаар бохирдуулах бодис болох хүхэрлэг хий (SO₂), азотын давхар исэл (NO₂), РМ2.5, PM10 тоосонцор, нүүрстөрөгчийн дутуу исэл (CO), озон (О₃) болон цаг уурын үзүүлэлтүүдийг автомат багажаар болон химийн аргаар тодорхойлж байна.

2017-2018 оны хүйтний улирал буюу 2017 оны 10-12 дугаар сар, 2018 оны 1-4 дүгээр сарын Улаанбаатар хотын агаар дахь агаар бохирдуулах бодисын дундаж агууламжийг өмнөх оны мөн үеийн дундаж агууламжтай харьцуулахад PM10 тоосонцор 6мкг/м³-ээр буюу 4%-аар, PM2.5 тоосонцор 12мкг/м³-ээр буюу 10%-аар, хүхэрлэг хий 11мкг/м³-ээр буюу 25%-аар, азотын давхар исэл 3мкг/м³-ээр буюу 6%-аар тус тус бага байлаа.

Улаанбаатар хотын хүйтний улирлын гол бохирдуулах бодис тус бүрийн агууламжийг дараах хэсэгт харуулав.

2017 оны 10-12, 2018 оны 1-4 дүгээр сарын агаар дахь PM10 тоосонцрын дундаж агууламжийг 2011-2012 оны мөн үетэй харьцуулахад 59%, 2012-2013, 2013-2014 онтой харьцуулахад тус бүр 39%, 2014-2015 онтой харьцуулахад 18%, 2016-2017 онтой харьцуулахад 4%-иар тус тус бага байна.

Харин хүйтний улирлын дундаж агууламжийг Агаарын чанарын стандарт дахь Хүлцэх агууламж /цаашид АЧС дахь ХА гэх/-тай харьцуулахад 2011-2012 онд 3.8 дахин, 2012-2013, 2013-2014 онд 2.6 дахин, 2014-2015 онд 1.9 дахин, 2015-2016 онд 1.5 дахин, 2016-2017, 2017-2018 онд 1.6 дахин их байна (Зураг 1).

Энэ жилийн хүйтний улирлын PM10 тоосонцрын хамгийн их агууламж 1 дүгээр сард ажиглагдсан  бөгөөд 2018 оны 1 дүгээр сарын дундаж агууламжийг 2017 оны мөн үетэй харьцуулахад 4мкг/м³-ээр буюу 2%-иар бага, АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 2.2 дахин их байна (Зураг 2).

2017 оны 10-12, 2018 оны 1-4 дүгээр сарын агаар дахь PM2.5 тоосонцрын дундаж агууламж 2011-2012 оны мөн үеэс 23%, 2012-2013 оноос 15%, 2016-2017 оноос 10%-иар тус тус бага, 2013-2014 оноос 8%, 2014-2015 оноос 28%, 2015-2016 оноос 13%-иар их байна.

Хүйтний улирлын дундаж агууламжийг АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 2011-2012 онд 2.8 дахин, 2012-2013 онд 2.6 дахин, 2013-2014 онд 2 дахин, 2014-2015 онд 1.7 дахин,  2015-2016 онд 1.9 дахин, 2016-2017 онд 2.4 дахин, 2017-2018 онд 2.2 дахин их байна                (Зураг 3).

Агаар дахь PM2.5 тоосонцрын сарын дундаж хамгийн их агууламж 2018 оны 1 дүгээр сард ажиглагдаж 2017 оны мөн үетэй харьцуулахад 4мкг/м³-ээр буюу 2%-иар бага, АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 3.9 дахин их байна (Зураг 4).

2017 оны 10-12, 2018 оны 1-4 дүгээр сарын хүхэрлэг хийн дундаж агууламжийг 2011-2012 онтой харьцуулахад 39%, 2012-2013 онтой харьцуулахад 18%, 2015-2016 онтой харьцуулахад 38%, 2016-2017 онтой харьцуулахад 25%-иар тус тус бага бол 2013-2014, 2014-2015 оны мөн үетэй харьцуулахад 3%-иар их байна.

Хүйтний улирлын дундаж агууламжийг АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 2011-2012, 2015-2016 онд 1.1 дахин их байна (Зураг 5).

Агаар дахь хүхэрлэг хийн хамгийн их агууламж 1 дүгээр сард ажиглагдсан  бөгөөд 2018 оны 1 дүгээр сарын  дундаж агууламжийг 2017 оны мөн үетэй харьцуулахад 18мкг/м³-ээр буюу 23%-иар бага, АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 1.2 дахин их байна  (Зураг 6).

2017 оны 10-12, 2018 оны 1-4 дүгээр сарын азотын давхар ислийн дундаж агууламжийг 2011-2012 оны мөн үетэй харьцуулахад 18%, 2012-2013 онтой харьцуулахад 35%, 2013-2014 онтой харьцуулахад 12%, 2016-2017 онтой харьцуулахад 6%-иар тус тус бага, 2014-2015 онтой харьцуулахад 2%, 2015-2016 онтой харьцуулахад 10%-иар их байна.

Хүйтний улирлын дундаж агууламжийг АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 2011-2012 онд 1.4 дахин, 2012-2013 онд 1.1 дахин их байна (Зураг 7).

Энэ жилийн хүйтний улирлын азотын давхар ислийн хамгийн их агууламж 2018 оны 1 дүгээр сард ажиглагдаж, 2017 оны мөн үетэй харьцуулахад 10мкг/м³-ээр буюу 16%-иар бага, АЧС дахь ХА-тай харьцуулахад 1.1 дахин их байна (Зураг 8).